Хичээл 9 ҮЙЛ ҮГИЙН ЦАГ ЗОХИЦОХ ЁС(Sequens of tenses)

Англи хэлний нийлмэл єгїїлбэрийн гол єгїїлбэрийн їйл їгээс хамаарч туслах єгїїлбэрийн їйл їгийн цаг їїсдэг. Їїнийг цаг зохицох ёс гэдэг ба цаг зохицох ёсонд доорх дїрмийг баримтлана:

a) Дам ярианд (хїний хэлсэн їгийг найруулан єєрчилж хэлэх):

Гол єгїїлбэрт	бол	туслах єгїїлбэрт
he says (present)	that she	is angry (present)
		was angry (past)
he has said (perfect)		has been angry (perfect)
		had been angry (past perfect)
he will say (future)		will be angry (future)
		would be angry (conditional)

Гол єгїїлбэрт	бол	туслах єгїїлбэрт
he said (past)	that she	was angry (past)
he had said (past perfect)		had been angry (past perfect)
he would say (conditional)		would be angry (conditional)

Жич: Тогтсон мэдээ баримт буюу мєнхийн їнэн байдал илэрхийлэгдэж байвал туслах єгїїлбэрт одоо цаг (present) хэрэглэнэ.
Жнь: He stated that the earth is round - Тэр дэлхийг бєєрєнхий гэж мэдэгдсэн.

b) "if єгїїлбэрїїд" - ийг їз.

ЇЙЛ ЇГИЙН ЦАГ ЗОХИЦОХ ЁС
(Sequens of tenses)

Англи хэлний нийлмэл єгїїлбэрийн гол єгїїлбэрийн їйл їгээс хамаарч туслах єгїїлбэрийн їйл їгийн цаг їїсдэг. Їїнийг цаг зохицох ёс гэдэг ба цаг зохицох ёсонд доорх дїрмийг баримтлана:

a) Дам ярианд (хїний хэлсэн їгийг найруулан єєрчилж хэлэх):

Гол єгїїлбэрт	бол	туслах єгїїлбэрт
he says (present)	that she	is angry (present)
		was angry (past)
he has said (perfect)		has been angry (perfect)
		had been angry (past perfect)
he will say (future)		will be angry (future)
		would be angry (conditional)

Гол єгїїлбэрт	бол	туслах єгїїлбэрт
he said (past)	that she	was angry (past)
he had said (past perfect)		had been angry (past perfect)
he would say (conditional)		would be angry (conditional)

Жич: Тогтсон мэдээ баримт буюу мєнхийн їнэн байдал илэрхийлэгдэж байвал туслах єгїїлбэрт одоо цаг (present) хэрэглэнэ.
Жнь: He stated that the earth is round - Тэр дэлхийг бєєрєнхий гэж мэдэгдсэн.

b) "if єгїїлбэрїїд" - ийг їз.

ЇРГЭЛЖЛЭХ ЦАГИЙН ХЭЛБЭРЇЇД
(Progressive forms)

Ямар нэгэн дуусаагїй їйл явдлын їргэлжилж байгааг илэрхийлдэг ба to be + Одоо цагийн нєхцєлт їйл їг буюу нєхцєлт їйлийн хэлбэр (to be + Participle present or Participle 1) їїсдэг. Їргэлжлэх цагийн бїх хэлбэрїїдийг їйл їгийн цагуудад їзїїлсэн .

I am reading (now) = Би (одоо) уншиж байна.
It was raining (then) = Бороо орсоор л байсан. гэх мэт

Санамж : Ижил цаг хугацаанд хоёр їйл явдал зэрэг їргэлжилж байвал гол болон туслах єгїїлбэрт хоёуланд нь їргэлжлэх хэлбэр (Progressive form) байна.
We were working, while they were sleeping.

ДАДАЛ ЗУРШЛЫГ ИЛЭРХИЙЛЭХ НЬ
(Expression of Habit)

Дадал болсон хэлбэр нь одоо цагт (Present tense) will + to-гїй эс тухайлах тєлєв (will + infinitive without to) хэлбэрээр їїсдэг :

In April the weather will often change. - Дєрєвдїгээр сард цаг агаар байнга єєрчлєгдєнє.

Дадал болсон хэлбэр нь єнгєрсєн цагт їїсэхдээ дараах хоёр хэлбэрээр їїсдэг.

would to-гїй эс тухайлах тєлєв (infinitive without to):	I would go there.	= Би тийшээ їргэлж явдаг.
used to + эс тухайлах тєлєв (infinitive) :	I used to take a bus.	= Би автобусанд дандаа суудаг.

ИДЭВХГЇЙ ХЭВ
(The passive voice)

Дээр идэвхгїй хэвийн цагийн бїх хэлбэрийг їзїїлсэн тул идэвхтэй болон идэвхгїй хэвийн ялгагдах байдлыг їзїїлэв. to be + Participle perfect or Participle 2 (ярианы хэлэнд гол тєлєв to be-ийн оронд to get-ийг хэрэглэдэг)

	Active	Passive
Одоо цаг (Present)	The master punishes John	John is punished by the master
Єнгєрсєн цаг (Past)	Did the master punish John?	Was John punished by the master?
Ирээдїй цаг (Future)	The master will not punish John	John wiil not be punished by the master
Їргэлжлэх хэлбэр (Progressive form)	They are looking at John	John is being looked at by then